|
| Ders Bilgileri |
|
| Dersin Adı |
: |
Türk Dilbilgisi I: Ses Bilgisi |
|
| Dersin Kodu |
: |
TEB113 |
|
| Dersin Türü |
: |
Zorunlu |
|
| Dersin Aşaması |
: |
Birinci Aşama (Lisans) |
|
| Dersin Yılı |
: |
1 |
|
| Dersin Dönemi |
: |
Güz (16 Hafta) |
|
| Dersin AKTS Kredisi |
: |
4 |
|
| Eğitici(ler)nin Adı |
: |
Doç.Dr. FARUK YILDIRIM
|
|
| Dersin Öğrenme Kazanımları |
: |
Dili tanımlarlar; dil ile diğer disiplinler arasındaki ilişkileri tanımlar.
Dil bilgisi ve dil biliminin alt alanlarını tanımlar.
Dünya dillerini ve Türkçenin Dünya dilleri arasındaki yerini anlatır.
Ses, ünlü, ünsüz, ses değişmesi, düşmesi ve türemesini örnekler üzerinde çözümler.
Hece, vurgu, aksan terimlerini tanımlar; örneklendirir.
Metinler üzerinde ses bilgisi çözümlemeleri yapar.
|
|
| Dersin Veriliş Şekli |
: |
Örgün (Yüz Yüze) |
|
| Dersin Önkoşulları |
: |
Yok |
|
| Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar |
: |
Yok |
|
| Dersin Amacı |
: |
Dilin tanımını, dil ve diğer disiplinler arasındaki ilişkileri, dil bilgisi ve dil bilimin alt alanlarını, dil ailelerini, Türkçenin Dünya dilleri arasındaki yerini, ses, ünlü, ünsüz, ses değişmesi, düşmesi ve türemesini, hece, vurgu, aksan terimlerini öğrencilere kavratmak. |
|
| Dersin İçeriği |
: |
Türkçenin tarihsel gelişimi ve yayılma alanı; Türk dilleri ailesi. Türkiye Türkçesinin sesbilgisi özellikleri; sesler (ünlü ve ünsüzler), ünlü ve ünsüzlerin özellikleri; ses uyumları (ünlü uyumu, ünsüz uyumu); ses (ünlü ve ünsüz) değişmeleri (darlaşması, yuvarlaklaşma, benzeşme, ayrışma, türeme, düşme, ötümlüleşme, ötümsüzleşme; kaynaşma, ünlü çatışması, ikileşme), kaynaştırma ünsüzleri, bağlantı ünlüsü; hece. |
|
| Dersin Dili |
: |
Türkçe |
|
| Dersin Yeri |
: |
Türkçe Eğitimi Bölümü |
|
|
Ders Planı |
| Hafta | Konu | Öğrencinin Ön Hazırlığı | Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri |
|
1 |
Dilin tanımı |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
2 |
Dil ile diğer disiplinler arasındaki ilişkiler |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
3 |
Dil bilgisi ve dil biliminin alt alanları |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
4 |
Dünya dilleri, dil aileleri, yapılarına göre Dünya dillleri |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
5 |
Türkçenin Dünya dilleri arasındaki yeri ve önemi |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
6 |
Türkçenin tarihi ve coğrafik sınıflandırması |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
7 |
Ses, ses organları |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
8 |
Ara Sınav |
|
|
|
9 |
Ses türleri: ünlüler, ünsüzler |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
10 |
Ses türleri: ünlüler, ünsüzler |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
11 |
Ses değişmeleri:Ses düşme, benzeşme, ayrışma |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
12 |
Ses değişmeleri: Ses türemesi, yuvarlaklaşma, kaynaşma |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
13 |
Ses vurgusu, aksan |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
14 |
Hece, hece tipleri |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
15 |
Genel değerlendirme |
|
Anlatım
Soru-Cevap
Alıştırma ve Uygulama
Bireysel Çalışma |
|
16/17 |
Final |
|
|
|
|
|
Önerilen Kaynak ve Okumalar |
| Kaynak Türü | Kaynak Adı |
| Ders Notu ve Kitaplar |
 Ergin, Muharrem (2000), Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi, İstanbul, Bayrak Yayınları.
Yıldırım, Faruk (2009), “Ses Bilgisi”, Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Ankara: 1. Baskı Nobel Yayınları: 1436.
Özkan, Mustafa (2001), Türkçenin Ses ve Yazım Özellikleri, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Banguoğlu, Tahsin (2000), Türkçenin Grameri, Ankara: 6. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 528.
Türkçe Sözlük (2005), Ankara: 10. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 549.
Korkmaz, Zeynep (2007), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Genişletilmiş 3. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 575.
Aksan, Doğan (1978), Türkiye Türkçesi Gelişmeli Sesbilimi, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları: 451.
Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: 2. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 439.
|
| |
| Diğer Kaynaklar | |
|
|
|
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri |
|
Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri |
Sayısı |
Katkı Yüzdesi |
|
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) |
1 |
100 |
|
Ödev/Proje/Diğer |
2 |
0 |
|
Toplam |
100 |
|
Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı |
40 |
| |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi
|
100 |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı
|
60 |
|
Toplam |
100 |
|
|
| Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı |
| No | Temel Öğrenme Kazanımı | Katkısı* |
|
1 |
İlköğretim 5-8. sınıf öğrencilerinin gelişim özelliklerini ve bu özelliklerin öğrenmedeki rolünü değerlendirme. |
0 |
|
2 |
Geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerinin yanında alternatif ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerini kullanarak öğrencilerin öğrenme sürecini izleme. |
0 |
|
3 |
Sınıf yönetiminde karşılaşılan sorunların çözümünde bireysel ve grup olarak sorumluluk alma. |
0 |
|
4 |
İlköğretim 5-8. sınıf Türkçe dersi öğretim programını ve bu programın öğretiminde kullanılan belli başlı öğretim strateji, yöntem ve tekniklerini kullanabilme. |
0 |
|
5 |
Felsefe, edebiyat ve diğer sanat ürünlerinin eleştirisini yapabilme, niteliklerini açıklayabilme. |
0 |
|
6 |
Kendi performansını nesnel olarak değerlendirme ve varılan yargılar doğrultusunda varsa eksiklikleri tamamlama. |
3 |
|
7 |
Öğrencilerde eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme gibi üst düzey düşünme becerilerinin gelişimi için uygun yöntem ve teknikleri kullanma. |
2 |
|
8 |
Öğrencilerde okuma, dinleme, konuşma, akıcı ve estetik yazı yazma becerilerinin gelişimi için uygun yöntem ve teknikleri kullanma. |
0 |
|
9 |
Uygun öğrenme materyalleri geliştirme ve bu süreçte bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili olarak kullanma. |
5 |
|
10 |
Türkçe ses, şekil, cümle, metin bilgisi, tarihi ve çağdaş Türk lehçeleri ile ilgili kavram ve ilkeleri açıklama. |
5 |
|
11 |
Temel dil becerileri (okuma, dinleme, konuşma ve yazma) ile dil bilgisi öğrenme alanının kavram ve ilkelerini açıklama. |
2 |
|
12 |
Türk edebiyatının dönemlerini ve dönemlerde yer alan önemli kişileri, olay ve olguları değerlendirme. |
0 |
|
13 |
Kendi kendine öğrenme becerisi kazanma. |
0 |
|
14 |
Öğrencileriyle, öğretmen arkadaşlarıyla, okul yönetimi ve ailelerle etkili iletişim kurma. |
0 |
|
15 |
Kültürel ve sosyal açıdan kendini geliştirme. |
0 |
|
16 |
Alanın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip olma. |
3 |
|
17 |
Eğitimin genel amaçlarını ve temel ilkelerini uygulama. |
0 |
| * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir. |
|
|
| Öğrenci İş Yükü - AKTS |
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders ile İlgili Çalışmalar |
|
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) |
14 |
3 |
42 |
|
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) |
14 |
3 |
42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar |
|
Ödev, Proje, Diğer |
2 |
5 |
10 |
|
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) |
1 |
1 |
1 |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı |
1 |
1 |
1 |
|
Toplam İş Yükü: | 96 |
| Toplam İş Yükü / 25 (s): | 3.84 |
| Dersin AKTS Kredisi: | 4 |
|
|
|