DERECE PROGRAMLARI  Ön Lisans Derecesi  Lisans Derecesi  Yüksek Lisans Derecesi

Ders Bilgileri Dersin Adı : Harezm Türkçesi Dersin Kodu : TE 314 Dersin Türü : Zorunlu Dersin Aşaması : Birinci Aşama (Lisans) Dersin Yılı : 3 Dersin Dönemi : Bahar (16 Hafta) Dersin AKTS Kredisi : 3 Eğitici(ler)nin Adı : Prof.Dr. AYŞEHAN DENİZ ABİK Prof.Dr. AYŞEHAN DENİZ ABİK Dersin Öğrenme Kazanımları : Tarihi Harezm Türkçesini ve eserlerini tanır. Harezm Türkçesinin eski Türkçe ile bağlantısını bilir. Harezm Türkçesi ile eş zamanlı tarihi lehçeleri tanır. Türk dili tarihinde Harezm bölgesinin geçiş noktası olmak bakımından önemini bilir. Türk dilinin tarihi dönemlerinden Harezm Türkçesini tanır. Dilin kültürün taşıyıcısı olduğunu kavrar. Dil ürünlerinin yalnızca edebi ürünler olmadığını öğrenir. Öğrenci, tarihi Harezm Türkçesi eserlerini örnek metinlere dayanarak ses bilgisi, biçim bilgisi ve sözvarlığı bakımından tanır. Harezm Türkçesini çağdaşı diğer tarihi lehçelerle, daha önceki tarihi lehçelerle ve günümüz lehçeleri ile karşılaştırabilir. Dersin Veriliş Şekli : Örgün (Yüz Yüze) Dersin Önkoşulları : Yok Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar : Yok Dersin Amacı : Harezm Türkçesini Türk dili tarihi içerisinde gramer özellikleri ve eserleri ile tanıtmak. Dersin İçeriği : Türk dili tarihinde Harezm Türkçesi dönemi, dönemin eserleri, dönemin ses bilgisi, biçim bilgisi ve sözvarlığı özellikleri, diğer dönelerden ayırt edici özellikleri, kaynakça bilgilerinin verilmesi, Nehcü’l-Feradis tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma, anlam verme, Rabguzi’nin Kısasü’l-Enbiya adlı eserinin çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma, anlam verme, Harezm Türkçesi satırlar arası Kur’an Tercümesi tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma, anlam verme, Muinü’l-Mürid’in yazma metninden seçilmiş bölüm üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma, anlam verme, Mukaddimetü’l-Edeb’in çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma, anlam verme. Dersin Dili : Türkçe Dersin Yeri : Derslik   Ders Planı Hafta Konu Öğrencinin Ön Hazırlığı Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri 1 Türk dili tarihinde Harezm Türkçesi dönemi, dönemin eserleri, dönemin ses bilgisi, biçim bilgisi ve sözvarlığı özellikleri, diğer dönemlerden ayırt edilmesi eserin tanınması, metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 2 Nehcü’l-Feradis tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 3 Nehcü’l-Feradis tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 4 Nehcü’l-Feradis tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 5 Nehcü’l-Feradis tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma eserin tanınması, metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 6 Rabguzi’nin Kısasü’l-Enbiya adlı eserinin çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma eserin tanınması, metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 7 Rabguzi’nin Kısasü’l-Enbiya adlı eserinin çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma eserin tanınması, metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 8 Ara Sınavı. 9 Rabguzi’nin Kısasü’l-Enbiya adlı eserinin çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 10 Harezm Türkçesi satırlar arası Kur’an Tercümesi tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı inceleme metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 11 Harezm Türkçesi satırlar arası Kur’an Tercümesi tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı inc eserin tanınması, metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 12 Harezm Türkçesi satırlar arası Kur’an Tercümesi tıpkıbasımından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı inceleme metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 13 Muinü’l-Mürid’in yazma metninden seçilmiş bölüm üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 14 Mukaddimetü’l-Edeb’in çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 15 Mukaddimetü’l-Edeb’in çevriyazısından seçilmiş metin üzerinde okuma çalışması, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı incelemeleri, önceki dönemlerle karşılaştırma metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 16/17 Yarıyıl sonu sınavları.   Önerilen Kaynak ve Okumalar Kaynak Türü Kaynak Adı Ders Notu ve Kitaplar  Eckmann, Janos; “Harezm Türkçesi (Çev.Mehmet Akalın)”, Tarihi Türk Şiveleri, Ankara, 1979, 183-223.  Ata, Aysu; Harezm - Altınordu Türkçesi, İstanbul, 2002.; Ata, Aysu; Kısasü’l-Enbiya I,II, Ankara, 1997.  Eckmann, Janos; Nehcü’l-Feradis II Metin (yayınlayanlar S.Tezcan-H.Zülfikar), Ankara.; Nehcü’l-Feradis III Dizin – Sözlük, Ankara, 1998;  Toparlı, R. Argunşah M, Muinü’l-Mürid, Ankara, 2008.  Sağol, Gülden; An Inter-Linear Translation of the Qur’an into Khwarazm Turkish I,II,III, Harvard, 1993,1995,1996, 1999.  Yüce, Nuri; Mukaddimetü’l-Edeb, Ankara, 1988. Diğer Kaynaklar   Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri Sayısı Katkı Yüzdesi     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 100     Ödev/Proje/Diğer 1 0 Toplam 100 Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı 40   Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi 100 Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı 60 Toplam 100   Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı No Temel Öğrenme Kazanımı Katkısı* 1 Türkçeyi etkin olarak kullanarak yazılı ve sözlü iletişim kurabilir. Soru sorar, gözlem yapar, eleştirisel ve yapıcı düşünerek, akademik dürüstlük ilkelerine uyar, girişimcidir. 1 2 Lisans öğrenimi boyunca ve daha sonraki iş hayatı için gerekli olabilecek temel bilgi teknolojilerini kullanmayı öğrenir ve uygulama kapasitesini yükseltir. 1 3 Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini izleyebilir. 1 4 Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. 4 5 Türkolojinin temel kavramlarının önemini bilir ve fark eder. 5 6 Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini öğrenir. 1 7 Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. 1 8 Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle çözümler. 1 9 Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapabilir. 4 10 Türkoloji ile ilgili sorunları kavrayıp çözer. 2 11 Eski ve yeni metinleri kavrayıp tartışabilir. 2 12 Filolojik ve dilbilimsel bakışı edinir. 2 13 Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanma becerisi kazanır. 3 14 Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapabilme yeteneğine sahip olur. 3 15 Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşabilme ve onlardan etkin biçimde yararlanabilme yeteneğine sahip olur. 2 16 Alanı ile ilgili kavramları anlayabilen, bilgi aktarabilen, meslektaşları ile iletişim kurabilen, entelektüel birikime sahip olabilir. 4 17 Türkoloji sorunlarına çözüm üretip Türkolojinin gelişmesine katkıda bulunur. 5 18 Türkoloji ile ilgili kavramları anlayabilecek, meslektaşları ile iletişim kuabilecek yabancı dil bilgisine sahip olur. 0 19 Alanındaki uygulamalara yeterli olacak şekilde bir yabancı dili (Mesleki yabancı dil) A2 seviyesinde bilir. 1 20 Atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi konusunda bilinçlidir ve bilgi sahibidir. 1 * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir.   Öğrenci İş Yükü - AKTS Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Ders ile İlgili Çalışmalar     Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 13 2 26     Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 13 2 26 Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar     Ödev, Proje, Diğer 1 5 5     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 10 10     Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 10 10 Toplam İş Yükü: 77 Toplam İş Yükü / 25 (s): 3.08 Dersin AKTS Kredisi: 3