DERECE PROGRAMLARI  Ön Lisans Derecesi  Lisans Derecesi  Yüksek Lisans Derecesi

Ders Bilgileri Dersin Adı : İslam Tarihi Kaynakları I Dersin Kodu : İTS 707 Dersin Türü : Seçmeli Dersin Aşaması : İkinci Aşama (Yüksek Lisans) Dersin Yılı : 1 Dersin Dönemi : Güz (16 Hafta) Dersin AKTS Kredisi : 4 Eğitici(ler)nin Adı : Doç.Dr. FATİH YAHYA AYAZ Dersin Öğrenme Kazanımları : İlk dönem İslâm tarihi kaynaklarını tanır Kaynak-zaman ilişkisini kavrar Kaynak tenkidini öğrenir Kaynakları dönemine ve türüne göre tasnif edebilir Biyobibliyografik eserleri bilir Kaynak-araştırma farkını öğrenir Dersin Veriliş Şekli : Örgün (Yüz Yüze) Dersin Önkoşulları : SEÇMELİ DERSLER Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar : Yok Dersin Amacı : İslâm Tarihi kaynaklarını tanımak ve bunları bilimsel çalışmalarda kullanabilecek beceriye sahip olmak Dersin İçeriği : kaynak ve araştırma eser meselesi, siyer yazıcılığının başlangıcı, kaynakların dönemlendirilmesi, siyer ve İslâm tarihi kaynak ve müellifleriı, örnek metinlerin okunması Dersin Dili : Türkçe Dersin Yeri : öğretim üyesi odası   Ders Planı Hafta Konu Öğrencinin Ön Hazırlığı Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri 1 Kaynak ve Araştırmaların mahiyeti Tarihte usûl eserlerinin kaynak tenkiyle ilgili kısımları Anlatım ve tartışma 2 Kaynak tenkidi I Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, s. 28-35 Anlatım ve tartışma 3 Kaynak tenkidi II Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, s. 28-35 Anlatım ve tartışma 4 Siyer yazıcılığının ortaya çıkışı Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, s. 13-22; Mehmet Özdemir, "Siyer Yazıcılığı Üzerine", Milel ve Nihal, IV/3 Anlatım ve tartışma 5 İslâm Tarihi kaynaklarının genel bir değerlendirmesi ve dönemlendirme Eyüp Baş, İslâm Tarihi El Kitabı, s. 32-40; Sabri Hizmetli, İslâm Tarihi, s. 12-49 Anlatım ve tartışma 6 Biyobibliyografik eserler Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, s. 3-8 Anlatım ve tartışma 7 Cahiliyye ve Hz. Peygamber dönemleriyle ilgili kaynak ve araştırmalara giriş Şaban Öz, Siyer´e Giriş, s. 11-33; DİA, "Siyer ve Megâzî" mad. Anlatım ve tartışma 8 Ara sınav sınav yazılı sınav 9 İlk kaynaklar I (İbn İshak) DİA, "İbn İshâk" mad.; İbn İshak´ın eserinden seçilmiş metinler Anlatım ve tartışma 10 İlk kaynaklar II (İbn Hişâm) DİA, "İbn Hişâm" mad.; İbn Hişâm´ın eserinden seçilmiş metinler Anlatım ve tartışma 11 İlk kaynaklar III (Vâkıdî) Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, s. 300-348; Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, s. 28-30; Vâkıdî´nin eserinden seçilmiş metinler Anlatım ve tartışma 12 İlk kaynaklar IV (İbn Sa´d) DİA, "İbn Sa´d" mad.; İbn Sa´d´ın eserinden seçilmiş metinler Anlatım ve tartışma 13 İlk kaynakların tenkit ve mukayesesi Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri Anlatım ve tartışma 14 Kur´ân-ı Kerîm´in Siyer için kaynaklığı üzerine değerlendirme; Hz. Peygamber dönemiyle ilgili diğer kaynakların (Hadis ve Tefsir kaynakları) İslâm tarihinde kullanılması Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, s. 23-43 Anlatım ve tartışma 15 Cahiliyye ve Hz. Peygamber dönemleriyle alâkalı araştırma eserleri bir örnek olarak, DİA, "Muhammed" maddesinin bibliyografya kısmı Anlatım ve tartışma 16/17 Sınav sınav yazılı sınav   Önerilen Kaynak ve Okumalar Kaynak Türü Kaynak Adı Ders Notu ve Kitaplar  1. Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı  2. Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul 1991  3. A. Zeki Velidî Togan, Tarihte Usûl, İstanbul 1985  4. M. Şemseddin Günaltay, İslâm Tarihinin Kaynakları, İstanbul 1991  5. Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, İstanbul 2008  6. Siyer ve ilk dönem İslâm tarihi kaynakları Diğer Kaynaklar  7. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi´nin (DİA) ilgili maddeleri   Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri Sayısı Katkı Yüzdesi     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 60     Ödev/Proje/Diğer 0 40 Toplam 100 Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı 40   Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi 100 Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı 60 Toplam 100   Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı No Temel Öğrenme Kazanımı Katkısı* 1 İslâm Tarihi’nin dönemlerini ve bu dönemler arasındaki farkları bilir. 5 2 İslâm Medeniyetinin doğuşu, kaynakları, gelişmesi ve diğer medeniyetlere etkileri; Müslüman toplumların sosyo-kültürel ve iktisadî özellikleri hakkında karşılaştırma yapabilecek ölçüde teferruatlı bilgi sahibi olur. 4 3 Bu alanlarda siyasî, kültürel ve sosyal tarih bakımından disiplinler arası metodolojik, sentezci ve eleştirel bakış açısı kazanır ve bu kazanımlarını çalışmalarında uygulayabilir. 5 4 Türk-İslâm Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri orijinalinden okuyup anlayabilir. 0 5 Genel müzik nazariyatı hakkında bilgi sahibidir. 0 6 Mimarî ve tezyinî sanatların tarihini, özelliklerini bilir. 0 7 Estetik düşünce anlayışına sahiptir. 2 8 Osmanlı Türkçesi ile yazılmış edebî ve tarihî metinleri günümüz Türkçesine aktarabilir. 1 9 Türk-İslâm kültürü çerçevesinde tarihî, edebî bir bakış açısı kazanır. 4 10 Araştırmalarda Osmanlı Türkçesi ile yazılmış matbu veya yazma eserlerden faydalanabilir. 4 11 Türk-Din Mûsikîsi formları hakkında bilgi sahibi olup, uygulama yapabilir. 0 12 Kazanımlarını eleştirel bir bakış açısıyla bilimsel üretkenliğe dönüştürebilir. 4 13 Kültür, medeniyet ve tarih ilişkisini kavrayabilir 2 * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir.   Öğrenci İş Yükü - AKTS Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Ders ile İlgili Çalışmalar     Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 3 42     Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 3 42 Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar     Ödev, Proje, Diğer 0 0 0     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 10 10     Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 10 10 Toplam İş Yükü: 104 Toplam İş Yükü / 25 (s): 4.16 Dersin AKTS Kredisi: 4