DERECE PROGRAMLARI  Ön Lisans Derecesi  Lisans Derecesi  Yüksek Lisans Derecesi

Ders Bilgileri Dersin Adı : Kıpçak Türkçesi Dersin Kodu : TE 316 Dersin Türü : Zorunlu Dersin Aşaması : Birinci Aşama (Lisans) Dersin Yılı : 3 Dersin Dönemi : Bahar (16 Hafta) Dersin AKTS Kredisi : 3 Eğitici(ler)nin Adı : Prof.Dr. AYŞEHAN DENİZ ABİK Prof.Dr. AYŞEHAN DENİZ ABİK Dersin Öğrenme Kazanımları : Tarihi kıpçak lehçelerini ve eserlerini tanır. Tarihi kıpçakçanın eski Türkçe ile bağlantısını bilir. Tarihi Kıpçakça ile eş zamanlı tarihi lehçeleri tanır. Tarihi Kıpçakçanın devamı niteliğindeki bugünkük Kıpçak lehçelerini tanır, ilişkilerini bilir. Türk dilinin tarihi dönemlerinden Kıpçak Türkçesini tanır. Dilin kültürün taşıyıcısı olduğunu kavrar. Dil ürünlerinin yalnızca edebi ürünler olmadığını öğrenir. Öğrenci tarihi Kıpçak Türkçesi eserlerini örnek metinlere dayanarak ses bilgisi, biçim bilgisi ve sözvarlığı bakımından tanır. Tarihi Kıpçak lehçelerini çağdaşı diğer tarihi lehçelerle, daha önceki tarihi lehçelerle ve günümüz lehçeleri ile karşılaştırabilir. Dersin Veriliş Şekli : Örgün (Yüz Yüze) Dersin Önkoşulları : Yok Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar : Yok Dersin Amacı : 14. yüzyıldan başlayarak tarihi Kıpçak Türkçesini Türk dili tarihi içerisinde gramer özellikleri ve eserleri ile tanıtmak Dersin İçeriği : Tarihi Kıpçak lehçeleri olarak Altınordu Kıpçak Türkçesi, Harezm-Altınordu Kıpçak Türkçesi, Mısır Memluk Kıpçakçası ve Ermeni Kıpçakçasının Türk dili tarihi içinde tanıtılması, eserlerin değerlendirilmesi, tarihi Kıpçak lehçelerinin ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı ve genel özellikleri bakımından tanıtılması, eserler üzerine yayınların değerlendirilmesi, kaynakça bilgilerinin verilmesi, Codex Cumanicus’un Saadet Çağatay’ın ve V. Drimba’nın yayınlarından çevriyazılı metin örnekleri üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı,anlam çalışmaları, Kutb’un Husrev ü Şirin’inden çevriyazılı metin üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları, Altınordu Hanlarının Yarlık ve Bitiklerinden çevriyazılı örnekler üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı,anlam çalışmaları, Mısır Memluk Kıpçak Türkçesi eserlerinin dil özelliklerinin değerlendirilmesi. Seyf-i Sarayi’nin Gülistan Tercümesi’nin tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde okuma, çevriyazı, ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı,anlam çalışmaları, Seyf-i Sarayi’nin Gülistan Tercümesi’nin tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde üzerinde okuma, çevriyazı ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları, Münyetü’l-Guzat tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde üzerinde okuma, çevriyazı ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları, Kitab Fi ‘İlm An-Nuşşab ve İrşadü’l-Müluk ve’s-selatin metinlerinden çevriyazılı örnek metinler üzerinde biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları, Ermeni Kıpçakçası metinlerinden çevriyazı örnekleri üzerinde biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları. Dersin Dili : Türkçe Dersin Yeri : Derslik   Ders Planı Hafta Konu Öğrencinin Ön Hazırlığı Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri 1 Tarihi Kıpçak lehçeleri olarak Altınordu Kıpçak Türkçesi, Harezm-Altınordu Kıpçak Türkçesi, Mısır Memluk Kıpçakçası ve Ermeni Kıpçakçasının Türk dili içerisindeki yerini bilmek metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 2 . Codex Cumanicus’un Saadet Çağatay’ın ve V. Drimba’nın yayınlarından çevriyazılı metin örnekleri üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çaılşması yapmak metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 3 . Codex Cumanicus’un Saadet Çağatay’ın ve V. Drimba’nın yayınlarından çevriyazılı metin örnekleri üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çalışması yapmak metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 4 . Codex Cumanicus’un Saadet Çağatay’ın ve V. Drimba’nın yayınlarından çevriyazılı metin örnekleri üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çalışması yapmak metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 5 . Codex Cumanicus’un Saadet Çağatay’ın ve V. Drimba’nın yayınlarından çevriyazılı metin örnekleri üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çalışması. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 6 Kutb’un Husrev ü Şirin’inden çevriyazılı metin üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 7 Altınordu Hanlarının Yarlık ve Bitiklerinden çevriyazılı örnekler üzerinde ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı,anlam çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 8 Ara Sınavı 9 Mısır Memluk Kıpçak Türkçesi eserlerinin dil özelliklerinin değerlendirilmesi. Seyf-i Sarayi’nin Gülistan Tercümesi’nin tıpkıbasımından seçilmiş metni metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 10 Seyf-i Sarayi’nin Gülistan Tercümesi’nin tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde üzerinde okuma, çevriyazı ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 11 Seyf-i Sarayi’nin Gülistan Tercümesi’nin tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde üzerinde okuma, çevriyazı ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 12 Münyetü’l-Guzat tıpkıbasımından seçilmiş metinler üzerinde üzerinde okuma, çevriyazı ses bilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 13 Kitab Fi ‘İlm An-Nuşşab ve İrşadü’l-Müluk ve’s-selatin metinlerinden çevriyazılı örnek metinler üzerinde biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 14 Ermeni Kıpçakçası metinlerinden çevriyazı örnekleri üzerinde biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 15 Ermeni Kıpçakçası metinlerinden çevriyazı örnekleri üzerinde biçimbilgisi, sözvarlığı, anlam çalışmaları. metin çalışması Düz anlatım, uygulama, tartışma, çözümleme, ödev. 16/17 Yarıyıl Sonu sınavları.   Önerilen Kaynak ve Okumalar Kaynak Türü Kaynak Adı Ders Notu ve Kitaplar  Karamanlıoğlu, Ali Fehmi, Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara, 1994  Pritsak, Omelyan, “Kıpçakça (Çev. Mehmet Akalın)”, Tarihi Türk Şiveleri, Ankara, 1979, 119-130  Pritsak, Omelyan, “Ermeni Kıpçakçası (Çev. Mehmet Akalın)”, Tarihi Türk Şiveleri, Ankara, 1979, 131-140   Gabain, Annemaria von, “Codex Cumanicus’un Dili (Çev. Mehmet Akalın)”, Tarihi Türk Şiveleri, Ankara, 1979, 73-118.  Toparlı, Recep vd., Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Ankara, 2003 Diğer Kaynaklar   Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri Sayısı Katkı Yüzdesi     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 100     Ödev/Proje/Diğer 1 0 Toplam 100 Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı 40   Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi 100 Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı 60 Toplam 100   Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı No Temel Öğrenme Kazanımı Katkısı* 1 Türkçeyi etkin olarak kullanarak yazılı ve sözlü iletişim kurabilir. Soru sorar, gözlem yapar, eleştirisel ve yapıcı düşünerek, akademik dürüstlük ilkelerine uyar, girişimcidir. 1 2 Lisans öğrenimi boyunca ve daha sonraki iş hayatı için gerekli olabilecek temel bilgi teknolojilerini kullanmayı öğrenir ve uygulama kapasitesini yükseltir. 1 3 Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini izleyebilir. 1 4 Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. 1 5 Türkolojinin temel kavramlarının önemini bilir ve fark eder. 5 6 Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini öğrenir. 2 7 Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. 2 8 Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle çözümler. 2 9 Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapabilir. 3 10 Türkoloji ile ilgili sorunları kavrayıp çözer. 4 11 Eski ve yeni metinleri kavrayıp tartışabilir. 1 12 Filolojik ve dilbilimsel bakışı edinir. 1 13 Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanma becerisi kazanır. 1 14 Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapabilme yeteneğine sahip olur. 2 15 Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşabilme ve onlardan etkin biçimde yararlanabilme yeteneğine sahip olur. 2 16 Alanı ile ilgili kavramları anlayabilen, bilgi aktarabilen, meslektaşları ile iletişim kurabilen, entelektüel birikime sahip olabilir. 2 17 Türkoloji sorunlarına çözüm üretip Türkolojinin gelişmesine katkıda bulunur. 5 18 Türkoloji ile ilgili kavramları anlayabilecek, meslektaşları ile iletişim kuabilecek yabancı dil bilgisine sahip olur. 3 19 Alanındaki uygulamalara yeterli olacak şekilde bir yabancı dili (Mesleki yabancı dil) A2 seviyesinde bilir. 3 20 Atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi konusunda bilinçlidir ve bilgi sahibidir. 1 * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir.   Öğrenci İş Yükü - AKTS Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Ders ile İlgili Çalışmalar     Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 13 2 26     Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 13 2 26 Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar     Ödev, Proje, Diğer 1 5 5     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 10 10     Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 10 10 Toplam İş Yükü: 77 Toplam İş Yükü / 25 (s): 3.08 Dersin AKTS Kredisi: 3