DERECE PROGRAMLARI  Ön Lisans Derecesi  Lisans Derecesi  Yüksek Lisans Derecesi

Ders Bilgileri Dersin Adı : Türk Dili Tarihi Dersin Kodu : TE 106 Dersin Türü : Zorunlu Dersin Aşaması : Birinci Aşama (Lisans) Dersin Yılı : 1 Dersin Dönemi : Bahar (16 Hafta) Dersin AKTS Kredisi : 3 Eğitici(ler)nin Adı : Dr.Öğr. ÜyesiDr. ENGİN ÇETİN Dr.Öğr. ÜyesiDr. ENGİN ÇETİN Dersin Öğrenme Kazanımları : Harezm Türkçesi yazı dilini oluşturan tarihi, siyasi ve kültürel ortamı, Harezm Türkçesi dönemi eserlerini ve dil özelliklerini bilir. Kıpçak Türkçesi yazı dilini ve eserlerini bilir. Batı Türkçesinin doğuşunu, Eski Anadolu Türkçesi yazı dilini, özelliklerini bilir ve eserlerini tanır. Çağatayca terimini, terimin kapsamını, dönemin özelliklerini ve eserlerini bilir. Osmanlıca yazı dilini, Türkiye Türkçesine geçiş sürecini, Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerindeki dilde sadeleşme çalışmalarını bilir. Cumhuriyet dönemi Türkçesinin oluşumu, Atatürk ve Türk Dil Kurumunun kuruluşu, dil devrimi çalışmalarını bilir. Günümüz Türk lehçelerinin sınıflanması, bu sınıflamada kullanılan yöntemleri tanır. Tarihi ve günümüz Türk dillerine ait dil malzemesini karşılaştırabilir. Günümüz Türk lehçelerini tanır. Dersin Veriliş Şekli : Örgün (Yüz Yüze) Dersin Önkoşulları : Yok Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar : Yok Dersin Amacı : Türk dili tarihini 13. yy. sonrasından 21. yy.’ı da içine alacak biçimde bütün lehçeleri ve özellikleriyle tanıtmak. Dersin İçeriği : Karahanlı Türkçesi metinlerinin genel olarak sesbilgisi, biçimbilgisi, sözvarlığı vb. bakımlardan değerlendirilerek bu yazı dilinden sonra z/ş kolunda gelişen diğer tarihi yazı dillerinin tanıtılması. Dersin Dili : Türkçe Dersin Yeri : Derslik   Ders Planı Hafta Konu Öğrencinin Ön Hazırlığı Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri 1 Harezm Türkçesini yapıtları ve dönemin özellikleriyle tanıtma, inceleme. Kıpçak Türkçesini yapıtları ve dönemin özellikleri konusu ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 2 Kıpçak Türkçesini yapıtları ve dönemin özellikleriyle tanıtma, inceleme. Batı Türkçesinin doğuşu, karışık dilli eserler üzerine tartışmalar ve Eski Anadolu Türkçesi konusu ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 3 Batı Türkçesinin doğuşu, karışık dilli eserler üzerine tartışmalar. Eski Anadolu Türkçesi, dönem eserleri ve özellikleri konusu ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 4 Eski Anadolu Türkçesini yapıtları ve dönemin özellikleriyle tanıtma, inceleme. Osmanlı Türkçesi dönemi ve özellikleri konusu araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 5 Osmanlı Türkçesini yapıtları ve dönemin özellikleriyle tanıtma, inceleme. Çağataycayı terimi, terimin kapsamı, dönemin eserleri ve dil özellikleri konusu araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 6 Çağataycayı yapıtları ve dönemin özellikleriyle tanıtma, inceleme. Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerindeki dil tartışmaları ve sadeleşme çalışmaları konusu ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 7 Anadolu Türkçesinde sadeleşme çalışmaları, Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat döneminde dil anlayışları ve arayışlar. Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerindeki dil tartışmaları ve sadeleşme çalışmaları konusu ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 8 Ara sınav. 9 Cumhuriyet dönemi Türkiye Türkçesi. Derleme Sözlüğü, Ratama Sözlüğü ve Terim sözlükleri konuları ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 10 Dil devrimi, yazı devrimi, Türk Dil Kurumu ve Çalışmaları. Derleme Sözlüğü, Ratama Sözlüğü ve Terim sözlükleri konuları ödev olarak verilecektir. düz anlatım, tartışma 11 Kaynak eserler olarak Söz Derleme Dergisi, Tarama Dergisi, Derleme Sözlüğü, Tarama Sözlüğü, Türkçe Sözlük, terim sözlükleri, süreli yayınlar. Türk lehçelerini tasnif çalışmaları konusu araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 12 Türk lehçelerini tasnif çalışmaları. Günümüz Türk lehçelerinden Çuvaşça, Halaçça, Yakutça, Hakasça, Tuvaca araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 13 Talat Tekin ve Lars Johanson’un tasnifleri, günümüz Türk lehçeleri. Günümüz Türk lehçelerinden Sarı Uygurca, Altayca, Kırgızca, Kazakça araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 14 Talat Tekin ve Lars Johanson’un tasnifleri, günümüz Türk lehçeleri. Günümüz Türk lehçelerinden Tatarca, Başkurtça, Özbekçe, Yeni Uygurca, Türkmence, Azerice araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 15 Talat Tekin ve Lars Johanson’un tasnifleri, günümüz Türk lehçeleri. Günümüz Türk lehçelerinden Tatarca, Başkurtça, Özbekçe, Yeni Uygurca, Türkmence, Azerice araştırılacaktır. düz anlatım, tartışma 16/17 Yarı Yıl Sonu Sınavı.   Önerilen Kaynak ve Okumalar Kaynak Türü Kaynak Adı Ders Notu ve Kitaplar  AKAR, Ali (2006) Türk Dili Tarihi, Ötüken Yayınları, İstanbul.  BASKAKOV, N. A. (2006) Türk Dillerinin Tarihi – Tipolojik Sesbilimi, (çev.: Kenan Koç – Oktay Selim Karaca) Multilingual Yayınları, İstanbul.  CAFEROĞLU, Ahmet (1988) Türk Dili Tarihi I-II, Enderun Kitabevi, İstanbul.  ERCİLASUN, Ahmet B. (2004) Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.  JOHANSON, Lars (1998) “History of Turkic”, Turkic Languages (ed.: Lars Johanson - Eva Agnes Csato), Newyork. TEKİN, Talat – Mehmet Ölmez (1999) Türk Dilleri - Giriş, Simurg Yayınları, İstanbul.  YILMAZ, Emine - Nurettin Demir (2003) Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, İstanbul. Diğer Kaynaklar   Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri Sayısı Katkı Yüzdesi     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 100     Ödev/Proje/Diğer 1 0 Toplam 100 Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı 40   Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi 100 Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı 60 Toplam 100   Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı No Temel Öğrenme Kazanımı Katkısı* 1 Türkçeyi etkin olarak kullanarak yazılı ve sözlü iletişim kurabilir. Soru sorar, gözlem yapar, eleştirisel ve yapıcı düşünerek, akademik dürüstlük ilkelerine uyar, girişimcidir. 1 2 Lisans öğrenimi boyunca ve daha sonraki iş hayatı için gerekli olabilecek temel bilgi teknolojilerini kullanmayı öğrenir ve uygulama kapasitesini yükseltir. 1 3 Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini izleyebilir. 4 4 Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. 4 5 Türkolojinin temel kavramlarının önemini bilir ve fark eder. 5 6 Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini öğrenir. 5 7 Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. 5 8 Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle çözümler. 4 9 Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapabilir. 4 10 Türkoloji ile ilgili sorunları kavrayıp çözer. 4 11 Eski ve yeni metinleri kavrayıp tartışabilir. 4 12 Filolojik ve dilbilimsel bakışı edinir. 5 13 Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanma becerisi kazanır. 4 14 Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapabilme yeteneğine sahip olur. 5 15 Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşabilme ve onlardan etkin biçimde yararlanabilme yeteneğine sahip olur. 4 16 Alanı ile ilgili kavramları anlayabilen, bilgi aktarabilen, meslektaşları ile iletişim kurabilen, entelektüel birikime sahip olabilir. 4 17 Türkoloji sorunlarına çözüm üretip Türkolojinin gelişmesine katkıda bulunur. 5 18 Türkoloji ile ilgili kavramları anlayabilecek, meslektaşları ile iletişim kuabilecek yabancı dil bilgisine sahip olur. 5 19 Alanındaki uygulamalara yeterli olacak şekilde bir yabancı dili (Mesleki yabancı dil) A2 seviyesinde bilir. 1 20 Atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi konusunda bilinçlidir ve bilgi sahibidir. 1 * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir.   Öğrenci İş Yükü - AKTS Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Ders ile İlgili Çalışmalar     Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 13 2 26     Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 13 2 26 Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar     Ödev, Proje, Diğer 1 1 1     Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 10 10     Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 10 10 Toplam İş Yükü: 73 Toplam İş Yükü / 25 (s): 2.92 Dersin AKTS Kredisi: 3