|
| Ders Bilgileri |
|
| Dersin Adı |
: |
Türk Tiyatrosu Tarihi |
|
| Dersin Kodu |
: |
TYM 418 |
|
| Dersin Türü |
: |
Seçmeli |
|
| Dersin Aşaması |
: |
Birinci Aşama (Lisans) |
|
| Dersin Yılı |
: |
4 |
|
| Dersin Dönemi |
: |
Tüm Yıl (32 Hafta) |
|
| Dersin AKTS Kredisi |
: |
3 |
|
| Eğitici(ler)nin Adı |
: |
Okutman TURGUT BAĞIR
|
|
| Dersin Öğrenme Kazanımları |
: |
Türk Tiyatrosunun geleneksel kaynaklarından Köylü ve Halk Tiyatrosu (Hokkabaz, Çengi, Köçek, Curcunabaz, Meddah, Kukla, Karagöz Ortaoyunu) geleneğinin tarihsel gelişimlerini, genel ve ortak özelliklerini anlatabilir.
Köy seyirlik oyunlarının kuttörensel köklerini, sınıflandırılmasını, nasıl oynandığını anlatabilir
Halk tiyatrosu geleneğinden Hokkabaz, Kukla, Karagöz, Orta Oyununun tarihsel gelişimini, tekniğini, bölümlerini, kişiler kişileştirmelerini anlatabilir.
Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminin önemli yazarlarını, oyun türlerini, önemli oyuncu ve oyuncu topluluklarını, tiyatro sorunlarını, tiyatro binalarını anlatabilir.
Oyuncu yetiştiren konservatuvarın, devlet tiyatrolarının kuruluş süreçlerini anlatabilir.
Türk Tiyatrosu Tarihini öğrenip değerlendirme becerisi kazanır.
Geçmişten geleceğe Türk tiyatrosunun genel yapısına dair bir perspektif-bakış açısı kazanarak, Türk Tiyatrosunun geçirdiği evreleri çözümleyebilir..
|
|
| Dersin Veriliş Şekli |
: |
Örgün (Yüz Yüze) |
|
| Dersin Önkoşulları |
: |
Yok |
|
| Ders Hakkında Önerilen Diğer Hususlar |
: |
Yok |
|
| Dersin Amacı |
: |
Geleneksel kaynaklardan (Köylü Tiyatrosu ve Halk Tiyatrosu gelenekleri) başlayarak Türk Tiyatrosun günümüze dek geçirdiği tarihsel süreci ve bu süreçteki değişim-dönüşüm evrelerini neden-sonuç ilişkileri içinde ortaya koymak, böylece geçmişten geleceğe Türk tiyatrosunun genel yapısına dair bir perspektif-bakış açısı kazandırmak. |
|
| Dersin İçeriği |
: |
Geleneksel Türk Tiyatrosunun iki temel kaynağı olan “Köylü Tiyatrosu” ve “Halk Tiyatrosu” geleneklerinin incelenmesi, bu iki geleneğin ortak ve farklı yanlarının tespit edilmesi. Halk Tiyatrosu Geleneği içinde yer alan Kukla, Gölgeoyunu-Karagöz, Ortaoyunu, Meddahlık gibi türlerin karşılaştırmalı analizinin yapılması; tarihsel gelişimleri, yapısal özelliklerinin incelenmesi. |
|
| Dersin Dili |
: |
Türkçe |
|
| Dersin Yeri |
: |
Derslik |
|
|
Ders Planı |
| Hafta | Konu | Öğrencinin Ön Hazırlığı | Öğrenme Aktiviteleri ve Öğretme Yöntemleri |
|
1 |
.Türk Tiyatrosuna Giriş: Türk Kültürünün ve Tiyatrosunun Oluşumunda Etkisi Olan Unsurlar: Yer, Soy, İmparatorluk, İslamiyet, Batılılaşma |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
2 |
Geleneksel Türk Tiyatrosu: Geleneksel Türk Tiyatrosunun Özellikleri: Taklit olgusunun önemli bir yer tutması. Sözlü ve söyleşmeli oyunlarda karşıtlıklardan yararlanılması. Dans, müzik, şarkı, şaklabanlık ve soytarılığın birbirine karışması. Eski seyirlik oyunların birbiri içine geçmesi. Oyunların, belli bir yazılı metne dayanmadan; doğaçlama oynanması. Sahneli ve örgütlenmiş tiyatro oyun yerlerinin bulunmaması. Sözlü oyunların gerçekçiliğe, özdeşleşmeye dayanmayan kişileştirmeye başvurması; her yönüyle açık biçim göstermeci tiyatro özelliği taşıması. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
3 |
Halk Tiyatrosu ve Köylü Tiyatrosu Geleneklerinin Amatörlük ve profesyonellik bağlamında, Belli kalıplara bağlı kalmak-kalmamak bağlamında, Eskilik (köken) ve günümüzde yaşatılıyor olmak bakımından, Oyunların yapısı bakımından karşılaştırılması. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
4 |
Köylü Tiyatrosu Geleneği: Dramatik Köylü Gösterilerinin Kuttörensel (ritüelistik) Kaynakları, Ak ve Kara Öğesi, Erotik Öğe, Ölüp-Dirilme, Kız Kaçırma, Ölüp Dirilme + Kız Kaçırma, Bu motiflerin bulunduğu oyunların okunup incelenmesi. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
5 |
Köy Seyirlik Oyunlarının Sınıflandırılması: Köse Oyunları, Günlük Yaşamdan Sahneler, Esnaflık Benzekleri, Tarımsal Nitelikli Oyunlar, Bu motiflerin bulunduğu oyunların okunup incelenmesi. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
6 |
Çoban Oyunları, Hayvan Benzetmeceleri, Söylence ve Masallardan Oyunular, Şakalar ve Dilsiz Oyunlar, Kukla, Bu motiflerin bulunduğu oyunların okunup incelenmesi. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
7 |
Köy Seyirlik Oyunlarının Oynanışı: Yönetici, Oyuncu, Seyirci, Oyun Yeri, Dekor, Kostüm, Aksesuar, Efekt, Makyaj, Müzik ve Dans. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
8 |
Genel Tekrar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
9 |
Ara Sınav. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
10 |
Halk Tiyatrosu Geleneği: Halk Tiyatrosuna giriş. Hokkabaz, Çengi, Köçek ve Curcunabazlar. Meddah: Meddahın oyun dağarcığı. Meddahın araçları. Meddahın kullandığı yöntemler. Kukla: Kuklanın tarihçesi ve gelişimi. Kukla Çeşitleri: İskemle kuklası, El kuklası. Kukla oyununda kişiler ve kişileştirme. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
11 |
Gölge oyunu-Karagöz: Gölge oyununun ortaya çıkışı. Karagözün gelişimi. Karagözün oyun dağarcığı. Karagözün bölümleri: Mukaddime, Muhavere, Fasıl, Bitiş. Karagözün tekniği. Karagözün oyun kişileri. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
12 |
Ortaoyunu: Ortaoyunu nasıl çıktı? Ortaoyununun gelişimi. Ortaoyunu kolları. Ortaoyununun bölümleri: Öndeyiş, Söyleşme (Arzbar-Tekerleme), Fasıl (Oyun), Bitiş. Ortaoyununda oyun düzeni. Ortaoyununda fasıllar (oyun) ve fasıl dağarcığı. Ortaoyununda kişiler ve kişileştirme. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
13 |
Genel Tekrar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
14 |
Ara Sınav. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
15 |
Dönem analizi ve genel tekrar |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
16 |
Dönem analizi ve genel tekrar |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
17 |
Batı Etkisinde Türk Tiyatrosu: Tanzimat ve İstibdat Dönemi Tiyatrosu (1839-1908): Tanzimat’ta Seyirci ve Tiyatro Anlayışı. Tanzimat’ta oyunculuk ve tiyatro sanatı. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
18 |
Tanzimat’ta tiyatro toplulukları. Tanzimat’ta tiyatro binaları. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
19 |
Tanzimat’ta dramatik edebiyat-yazarlar. Tanzimat’ta oyunlar-türler: Komedyalar. Manzum dramlar. Romantik dramlar. Melodramlar. Duygusal ve evcil dramlar. Müzikli oyunlar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
20 |
Meşrutiyet Tiyatrosu (1908-1923): Meşrutiyette Sahne ve Tiyatroculuk (Meşrutiyette Seyirci ve tiyatro anlayışı. Meşrutiyet’te oyunculuk ve tiyatro sanatı. Meşrutiyet’te tiyatro toplulukları. Meşrutiyet’te tiyatro binaları.) |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
21 |
Meşrutiyet’te Dramatik Edebiyat-Yazarlar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
22 |
Meşrutiyet’te Oyun Türleri: Komedyalar. Manzum oyunlar. Siyasal ve Belgesel oyunlar. Tarihi dramlar. Savaş oyunları. Toplumsal ve evcil dramlar. Müzikli oyunlar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
23 |
Genel Tekrar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
24 |
Ara Sınav. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
25 |
Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu: Cumhuriyet devrimleri ve ortam. Cumhuriyet ideolojisi ve toplumsal yapı. Cumhuriyetin kurucusu M K. Atatürk’ün vizyonu ve sanata bakışı. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
26 |
Cumhuriyette seyirci ve tiyatro anlayışı. Cumhuriyette oyunculuk ve tiyatro sanatı (kadın oyuncu sorunu, Sahne sanatçılarının yetişmesi, sahne sanatçılarının profesyonelliği ve bununla ilgili olarak ekonomik, toplumsal sorunlar.) |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
27 |
Konservatuvar ve Devlet Tiyatrosunun kurulması. Cumhuriyette tiyatro toplulukları. Cumhuriyet’te tiyatro binaları. Cumhuriyette dramatik edebiyat ve yazarlar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
28 |
Gelindiği noktada özü ve biçimiyle kendine özgü bir dili, biçimi ve biçemi olan ulusal bir Türk tiyatrosu yaratılabilmiş midir? Sorusunun tartışmaya açılması. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
29 |
Genel Tekrar. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
30 |
Ara Sınav. |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
31 |
Final sınavı hazırlık çalışmaları |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
32/33/34 |
Final |
|
Düz Anlatım - Tartışma |
|
|
|
Önerilen Kaynak ve Okumalar |
| Kaynak Türü | Kaynak Adı |
| Ders Notu ve Kitaplar |
 And, Metin: Geleneksel Türk Tiyatrosu (Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri). İnkılâp Kitabevi. İstanbul, 1985
And, Metin: Türk Tiyatro Tarihi.. İletişim Yayınları. İstanbul, 1994.
Karadağ, Nurhan: Köy Seyirlik Oyunları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ankara, 1978.
And, Metin: Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu (1839-1908), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1972.
And, Metin: Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu (1908-1923), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1971.
And, Metin: Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu (1923-1983), Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara, 1983.
Şener, Sevda: Cumhuriyet’in 75. Yılında Türk Tiyatrosu, Türkiye İş Bankası Yayınları, 1998.
|
| |
| Diğer Kaynaklar | |
|
|
|
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri |
|
Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmeleri |
Sayısı |
Katkı Yüzdesi |
|
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) |
2 |
100 |
|
Ödev/Proje/Diğer |
0 |
0 |
|
Toplam |
100 |
|
Yarıyıl/Yıl İçi Değerlendirmelerinin Başarıya Katkısı |
40 |
| |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesi
|
100 |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu Değerlendirmesinin Başarıya Katkısı
|
60 |
|
Toplam |
100 |
|
|
| Dersin Temel Öğrenme Kazanımlarına Katkısı |
| No | Temel Öğrenme Kazanımı | Katkısı* |
|
1 |
Oyunculuk teknik ve yöntemleri aracılığıyla oynayacağı karakterin duygu ve düşüncelerini sahne üzerinde var etmenin yollarını gösterir ve sağlar. |
0 |
|
2 |
Ulusal ve uluslararası Tiyatro literatürünü, teknik ve yöntemlerini bütün yönleriyle araştırırken, öğrendiği bilgileri sentezleyip çağın gereklerini dikkate alarak eleştirel bir bakış açısı oluşturur. |
4 |
|
3 |
Tiyatro-Oyunculuk sanatından yola çıkarak geçmişten geleceğe sanatın gelişim ve dönüşüm çizgilerini kavrar ve çağımızın ihtiyaçlarına göre uygular. |
4 |
|
4 |
Tiyatro-Oyunculuk Sanatı; yöntemleri, kuramları, tarihi, ses ve beden kullanım teknikleri, davranış psikolojisi, estetik ve sanat kuramları ile desteklenir. Sanatını kavrayıp, geçmişiyle beraber geleceğe aktaracak düzeyde bilgiye sahip olunmasını sağlar. |
5 |
|
5 |
Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma yeterliliğine sahip olmanın yollarını gösterir ve sağlar. |
0 |
|
6 |
Sahne teknolojisi açısından yeterli bilgiye sahip olarak, oyunun sanatsal anlatım imgelerinin nasıl ifade edileceğini kavrar. |
2 |
|
7 |
Tiyatro-Oyunculuk sanatından yola çıkarak, sosyal ve estetik bakış açısını kazanır ve sahne sanatları, radyo, televizyon ve sinema alanlarında uygulama yeterliliğini sağlar. |
1 |
|
8 |
Kendi alanında edindiği bilgi birikimi ile evrensel değerleri inceleme becerisi kazanır. |
1 |
|
9 |
Tiyatro-Oyunculuk sanatı ile ilgili gerekli doküman bulma, araç gereç, kaynak ile arşive sahip olmanın yollarını gösterir ve sağlar. |
3 |
|
10 |
Koordinasyon becerisini geliştirerek kendi bedenini, duygu ve düşünce dünyasını tanımış ve tahlil etmiş olarak sahne üzerinde doğal mekanizmasını bir enstrüman olarak kullanma yetisi kazanır. |
0 |
|
11 |
Değişik kitlelere Tiyatro-Oyunculuk Sanatı alanıyla ilgili bilgiler sunma yetisi kazanır. |
2 |
|
12 |
Ulusuna, kendine ve insanlığa karşı, üzerine düşen sorumluluğun bilincinde bir sanatçı olma duyarlığı kazanır. |
4 |
|
13 |
Oyunculuk teknikleri yanısıra hareket, dans, vücut plastiği ve eskrim disiplinleri ile bedenin sahne üzerinde doğru kullanım yollarını gösterir ve sağlar. |
0 |
|
14 |
Sesin sahne üzerinde doğru kullanma yollarını ses ve konuşma tekniği, şan,solfej ve kulak eğitimi ile destekleyerek gösterir ve sağlar. |
0 |
|
15 |
Tiyatro-Oyunculuk sanatının doğası gereği iletişim ve sosyal yetkinlik becerisini kazanır. |
3 |
|
16 |
Profesyonel oyunculuk nitelikleri ile birlikte sanat ahlakına ve meslek disiplinine sahip olma alışkanlığı ve bilincini kazanır. |
1 |
|
17 |
Sanat insanı olarak kendini sürekli geliştirir; mesleki etik kurallara uygun bilgi ve becerileri diğer sanat alanlarıyla ilişkilendirip bağlar kurar. |
3 |
| * Katkı düzeyleri 0 (yok) ve 5 (en yüksek) arasında ifade edilmiştir. |
|
|
| Öğrenci İş Yükü - AKTS |
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders ile İlgili Çalışmalar |
|
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) |
32 |
2 |
64 |
|
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) |
32 |
0 |
0 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar |
|
Ödev, Proje, Diğer |
0 |
0 |
0 |
|
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) |
2 |
1 |
2 |
|
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı |
1 |
2 |
2 |
|
Toplam İş Yükü: | 68 |
| Toplam İş Yükü / 25 (s): | 2.72 |
| Dersin AKTS Kredisi: | 3 |
|
|
|